Почитувани колешки и колеги, драги родители на деца со АСН
Чувствувам потреба како транспарентен човек да споделам делови од завршниот извештај што го поднесов до финансиерот на проектот „Родителите не ги оставаме сами“ Комерцијална банка АД Скопје. Во продолжение извадоци:
Македонското научно здружение за аутизам е прво вакво здружение кое редовно комуницира со семејствата и добро ги познава проблемите со кои се соочуваат при што на разни начини се бараат решенија за нивно надминување. Врз основа на контактите, спроведените научни истражувања и состојбите на теренот, веќе подолго време произлегува потребата за подобар начин на информирање, почести средби на тематски вебинари поврзани со аутизмот, креирање на материјали за поддршка, како и психосоцијална поддршка на семејствата на децата со аутизам и пошироката заедница. МНЗА работи 21 година на подигнување на свесноста за АСН и подобрување на квалитетот на живот на семејствата кои имаат деца и лица со АСН.
Целта на овој проект беше да се направат онлајн советодавни прегледи на децата со АСН, да се направат обуки и едукација на родителите за проблемите и потребите со кои се среќаваат децата со аутистичен спектар на нарушувања и да се креираат материјали кои ќе можат слободно да се симнуваат од веб страницата на МНЗА.
Програмата за обука беше дизајнирана да им обезбеди на учесниците сеопфатно запознавање и информации за понатамошно развивање на нивните вештини, методите и етиката поврзани со процесот на едукација на децата со АСН.
Целокупната програма за обука беше реализирана преку шест модули:
- Проблеми во исхрана и спиење кај аутистичен спектар на нарушувања – проф. д-р мед. Владимир Трајковски
- Поттикнување на самостојноста и разбирањето кај деца со аутизам – м-р Ивана Василевска Петровска
- Интерактивни игри за развој на основните социјални вештини кај децата со АСН – Весна Филиповска
- Нутриција и ментално здравје кај деца со аутистичен спектар на нарушувања – проф. д-р мед. Владимир Трајковски
- Поттикнување на комуникацијата и социјалниот развој кај деца со аутизам – м-р Ивана Василевска Петровска
- Интерактивни активности за развој на социјалната комуникација кај деца со аутизам – Весна Филиповска
ИМПЛЕМЕНТАЦИЈА
Обуки преку вебинари
Програмските модули за обука беа реализирани во периодот од март 2021 до април 2021 година. Во текот на периодот на спроведување на обуката беа испорачани 4 вебинари (по 2 во секој циклус со време траење од 4 часа, три модули во првиот и три модули во вториот ден). Бројот на учесници по циклус на обука беше од 10 до 30 родители.
Во месец март 2021 година беа реализирани два вебинари:
- На 5 март со 30 учесници
- На 10 март со 26 учесници
Во месец април 2021 година беа реализирани два вебинари:
- На 2 април со 18 учесници
- На 7 април со 10 учесници.
Во реaлизацијата на 6-те програмските модули, односно 4-те вебинари, учествуваа вкупно 84 родители. За сите вебинари постојат фотографии кои може да се најдат на Фејсбук страницата на здружението https://www.facebook.com/MSSAutism.
Третмани на деца со АСН
Третманите на децата со АСН беа изведени во два приватни центри за стимулација и развој и тоа во „Гаспар“ од Скопје и „Старс“ од Велес во периодот март-април 2021 година.
Во „Гаспар“ центарот беа изведени 20 неурофидбек третмани, 5 логопедски третмани и 25 дефектолошки третмани на вкупно 5 деца.
Во „Старс“ центарот беа изведени 60 дефектолошки третмани и тоа на 5 деца по 12 часови.
Дијагностичко консултативни и советодавни прегледи
Во периодот од јануари до април 2021 година проф. д-р Владимир Трајковски направи дијагностичко консултативни и советодавни прегледи на 25 деца со АСН преку онлајн програмот Скајп. Прегледите беа во времетраење од 30 до 60 минути зависно од дете до дете. За сите постои документација со фотографија од прегледот. Беше констатирана или потврдена дијагнозата АСН. Беше посочен биомедицински третман и други битни совети за подобра рехабилитација. Во текот на сите прегледи беше пружена и психосоцијална поддршка на семејствата како и охрабрување со насоки за понатамошен третман.
Изработка на отворени образовни ресурси (ООР) и материјали за поддршка на деца и лица со аутизам
Во периодот од јануари до април 2021 година м-р Ивана Василевска Петровска и Весна Филиповска изработија отворени образовни ресурси (ООР) и материјали за поддршка на деца и лица со аутизам кои се прикачени на веб страницата на МНЗА и може слободно да се симнуваат, да се гледаат и да се користат.
М-р Ивана Василевска Петровска ги заврши следните задачи:
- Подготовка на едитабилни визуелни распореди во дигитална форма – 4 документи
- Подготовка едитабилни табли за избор во дигитална форма – 3 документи
- Подготовка на едитабилни токен системи во дигитална форма – 4 документи
- Изработка на интерактивна игра за препознавање емоции кај други – 1 документ
- Изработка на интерактивна игра за увежбување на гестот за покажување – 1 документ
- Изработка на едитабилни социјални приказни во дигитален формат – 10 документи
- Изработка на видео упатства за секој тип на материјали – 15 видео записи.
Весна Филиповска ги заврши следните задачи:
- Изработка на едитабилни социјални приказни во дигитален формат – 11 документи
- Активност за препознавање емоции кај себе во дигитален формат – 1 документ
- Подготовка на визуелен распоред за социјална игра, во дигитален формат – 1 документ
- Подготовка на визуелни знаци во дигитален формат – 1 документ
- Подготовка на визуелен распоред за анализа на задача, дигитален формат – 1 документ
- Изработка на видео упатства за секој тип на материјали – 15 видео записи.
ЗАКЛУЧОЦИ
Од изведените 4 обуки, како и од анализата на коментарите на родителите може да се изведат следните заклучоци:
- Кај родителите постоеше ниско ниво на познавање на проблематиката на аутистичниот спектар на нарушувања (АСН);
- Кај нив постоеше голем интерес за добивање на нови информации поврзани со проблемот;
- Повеќе од оправдано е спроведувањето на овој проект бидејќи родителите добија доста корисни теоретски и практични инфомрации поврзани со АСН, добија совети за третман и рехабилитација на нивните деца, добија отворени образовни ресурси кои можат да ги симнат слободно во секое време и секако некои од нив добија бесплатни третмани во двата горенаведени центри;
- Аутистичниот спектар на нарушувања претставува сериозен ментално здравствен, образовен, финансиски и социјален проблем во Македонија и затоа треба да биде национален приоритет.
ПРЕДЛОЗИ
Врз основа на изнесените заклучоци, МНЗА ги дава следните предлози:
- Неопходна е доедукација за АСН на сите родители на деца со АСН;
- Се укажува потреба од понатамошна соработка меѓу општествено одговорни компании и Македонското научно здружение за аутизам;
- Ќе биде од огромно значење ако и другите општествено одговорни компании го следат примерот на Комерцијална банка АД Скопје и поддржат вакви слични проекти;
- Потребна е интензивна соработка меѓу приватниот сектор, НВО секторот и ресорните министерства со цел подобра специјална едукација и рехабилитација на оваа категорија ранливи деца;
- На државно ниво неопходно е креирање на национален регистер за АСН и градење на национална стратегија за деца и лица со АСН.
Претседател на МНЗА