учење – Блог на Македонското научно здружение за аутизам

Viber

Лицата со аутизам често имаат различни когнитивни стилови и начини на учење. Некои имаат изразена визуелна меморија, други се фокусираат на детали, а трети имаат силни аналитички способности. Многу од нив учат преку структурирани рутини, визуелни помагала и практични активности.

Лицата со аутизам учат и размислуваат на начини кои можат значително да се разликуваат од невротипичните лица, поради уникатните карактеристики на нивната невролошка структура. Иако секое лице со аутизам е индивидуално, постојат некои општи обрасци во начинот на кој тие обработуваат информации, учат и размислуваат, вклучувајќи ги следните аспекти:

Обработка на информации

Детално-ориентирано размислување: Многу лица со аутизам имаат тенденција да се фокусираат на детали наместо на целокупната слика („гешталт“). Ова често се нарекува „локална“ наспроти „глобална“ обработка. На пример, тие можат да забележат мали детали во околината или да се фокусираат на специфични аспекти на задачата.
Визуелно размислување: Некои лица со аутизам размислуваат во слики или визуелни обрасци, наместо во зборови. Ова може да доведе до силни способности за визуелно-просторна обработка, како што е запомнување на сложени шеми или мапи.
Линеарно или конкретно размислување: Абстрактните концепти или метафорите може да бидат предизвик за некои, бидејќи тие често размислуваат на конкретен, буквален начин.

Начин на учење

Силни страни во учењето:
- Меморија за факти и детали: Многу лица со аутизам имаат извонредна меморија за специфични информации, особено во области од интерес (на пр., факти за возови, математика, музика).
- Систематски пристап: Тие често учат добро преку структурирани и предвидливи методи, како што се рутини, визуелни распореди или јасни инструкции.
- Силни интереси: Интензивниот фокус на одредени теми може да ги направи експерти во тие области, што може да се искористи за учење нови вештини.
Предизвици во учењето:
- Социјално учење: Учењето преку социјална интеракција или набљудување на другите може да биде потешко поради предизвици во разбирањето на социјалните знаци.
- Флексибилност: Промените во рутините или неочекуваните задачи можат да бидат предизвик, што влијае на учењето во динамични средини.
- Сензорна преоптовареност: Пречувствителноста на звуци, светлина или други стимуланси може да го попречи фокусот за време на учењето.

Когнитивни стилови

Хиперфокус: Лицата со аутизам често можат да се фокусираат интензивно на задача или тема што ги интересира, понекогаш исклучувајќи други надворешни стимуланси.
Шаблон-базирано размислување: Многумина се одлични во препознавање на шаблони, што може да ги направи исклучително добри во области како математика, програмирање или музика.
Егзекутивни функции: Некои лица може да имаат предизвици со планирање, организирање или управување со времето, што може да влијае на учењето и извршувањето на сложени задачи.

Сензорна обработка

Лицата со аутизам често имаат уникатен начин на обработка на сензорните информации. На пример, тие можат да бидат пречувствителни (хиперсензитивни) или недоволно чувствителни (хипосензитивни) на звуци, светлина, текстури или мириси. Ова влијае на начинот на кој тие учат, бидејќи сензорната средина може да го олесни или попречи процесот на учење.

Комуникација и учење

Невербална или алтернативна комуникација: Некои лица со аутизам се невербални или користат алтернативни начини на комуникација (на пр., пишување, гестови, уреди за комуникација). Ова може да влијае на начинот на кој тие учат во традиционалните образовни системи.
Социјални предизвици: Тешкотиите во разбирањето на социјалните норми или невербалните знаци можат да го направат учењето во група или преку социјална интеракција покомплицирано.

Индивидуални разлики

Бидејќи аутизмот е спектар, начинот на учење и размислување варира значително. Некои лица може да бидат невербални и да имаат потреба од интензивна поддршка, додека други можат да бидат високо вербални и независни. Клучно е да се пристапи кон секое лице индивидуално, земајќи ги предвид нивните силни страни и потреби.

Поддршка за учење

За да се олесни учењето кај лицата со аутизам, често се користат:

Визуелни помагала: Дијаграми, распореди и слики можат да помогнат во структурирањето на информациите.
Структурирана средина: Предвидливите рутини и јасните инструкции го олеснуваат учењето.
Индивидуализирани пристапи: Прилагодувањето на наставните методи на специфичните интереси и потреби на лицето е клучно.
Сензорна поддршка: Создавање на средина со намалени сензорни стимуланси (на пр., тивка училница) може да го подобри фокусот.

Viber

Почитувани,

Пристапно дигитално образование за ученици со аутизам и интелектуална попреченост: Иновативни решенија и подобрување на компетенциите на едукаторите. Проектот ISEC-ADE (Пристапно дигитално образование за ученици со аутизам и интелектуална попреченост: иновативни решенија и подобрување на компетенциите на едукаторите), беше започнат во 2022 година од меѓународен конзорциум партнери со поддршка од Еразмус плус програмата на Европската унија, како одговор на проширувањето на образовниот јаз и влошување на нееднаквостите на учениците со состојби на аутистичниот спектар (САС) и интелектуална попреченост (ИП) низ Европа, каде што пристапот до можностите за учење што ги нуди дигиталната технологија за ученици со САС и ИП е многу ограничен. Образовниот систем се повеќе е дел од дигиталната трансформација и може да ги искористи нејзините придобивки и можности. Сепак, исто така, треба ефикасно да управува со ризиците од дигиталната трансформација, вклучувајќи го и ризикот од дигитален јаз каде што одредени луѓе можат да имаат повеќе корист од другите. Според ЕАСПД (2020) искуството среде пандемијата на коронавирус, покажа континуирана сегрегација на лицата со попреченост во образовните услови. Оваа сегрегација особено ја доживуваат учениците со „невидливи попречености“ како што се состојбите на аутистичниот спектар (САС) и интелектуалната попреченост (ИП). ISEC-ADE вклучува 6 партнери од академската заедница, експерти за аутизам, професионалци за образование и семејства и тоа од: Македонија се: Македонското научно здружение за аутизам и Аутизам институтот, од Бугарија е: Центар за специјална образовна поддршка „Д-р Петер Берон“, од Кипар е Шипкон, од Грција се: Циклизис и ДАДАА. За ISEC ADE конзорциумот, императив се образовните потреби на учениците со САС и ИП да бидат соодветно адресирани за време на дигиталната трансформација во образованието, без оглед на нивниот тип на школување, имплементирање на правата на лицата со попреченост на инклузивно, достапно и висококвалитетно образование на сите нивоа (UNCRPD). Затоа, главната цел на проектот е да се намали дигиталниот јаз во образованието за ученици со аутизам преку обезбедување инфраструктура за дигитално учење со отворен пристап (веб-апликација) достапна за учениците со аутизам и платформа за споделување на отворени образовни ресурси. Ова ќе одговори на главните предизвици со кои се соочуваат училишните системи поради недостатокот на дигитални алатки и образовни содржини за учениците со САС и ИП. Сепак, на едукаторите им треба збир на дигитални компетенции специфични за нивната професија за да можат да го искористат потенцијалот на дигиталните технологии за подобрување и иновирање на образованието, како и наставни компетенции специфични за САС и ИП. Во однос на оваа потреба, ќе се обезбеди натамошна поддршка на образовната заедница со методолошки насоки за имплементација на дигиталната алатка за достапни и квалитетни можности за учење, како и можности за професионален развој на воспитувачите, бидејќи тие работат на обезбедување на правично образовно искуство за ученици со аутизам и интелектуална попреченост.